هدف: هوش هیجانی ممکن است از طریق تعامل با سایر متغیر ها بر قضاوت و تصمیم گیری حسابرس تاثیر داشته باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش هوش هیجانی بر تاثیر فشار بودجه زمانی و فشار صاحبکار بر قضاوت حسابرس است. روش: به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از پرسشنامه مبتنی بر سناریو استفاده شده است. قلمرو زمانی پژوهش سال 1397، جامعه آماری شامل حسابرسان شاغل در موسسه های حسابرسی و نمونه آماری شامل 160 حسابرس به روش نمونه گیری در دسترس است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد فشار بودجه زمانی و فشار صاحبکار بر قضاوت حسابرس تاثیر معنی دار دارد. اما، نتایج پژوهش نشان داد که تعامل هوش هیجانی با متغیرهای فشار بودجه زمانی و فشار صاحبکار تاثیر معنی داری بر قضاوت حسابرس ندارد. نتیجه گیری: در کل نتایج پژوهش نشان داد که فشار بودجه زمانی و فشار صاحبکار موجب کاهش کیفیت حسابرسی نشده است و حسابرسان در قضاوت های خود کیفیت حسابرسی را مورد توجه قرار داده اند. : دانش افزایی انجام این پژوهش می تواند علاوه بر گسترش ادبیات نظری حوزه قضاوت حسابرسی، نقش دو عامل مهم فشار بودجه زمانی و فشار صاحبکار بر قضاوت حسابرسان را با در نظر گرفتن هوش هیجانی در بازار حسابرسی ایران مشخص نماید.

هدف: رقابت شدید در حرفه حسابرسی می تواند منجر به تشویق مؤسسات حسابرسی به یافتن صاحبکاران جدید گردد. با این وجود، توجه به حسن شهرت مؤسسه حسابرسی و اعتبار صاحبکار از نظر سابقه سوء استفاده های مدیریت یا ارائه گزارش های گمراه کننده و همچنین وضعیت مالی آنها می تواند تصمیم حسابرسان برای پذیرش صاحبکاران را تحت تأثیر قرار دهد. لذا، هدف این پژوهش، بررسی تأثیر وضعیت مالی صاحبکار، شهرت حسابرس و صاحبکار بر تصمیم عدم پذیرش صاحبکار توسط مؤسسات حسابرسی است. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل شرکای حسابرسی، مدیران و سرپرستان ارشد حسابرسی شاغل در ایران است. که تعداد 139 نفر به عنوان نمونه این پژوهش انتخاب گردیدند. به منظور بررسی فرضیات پژوهش از روش شبه آزمایشگاهی (شبه تجربی) استفاده شده است. طرح پژوهش حاضر، یک طرح 2×2×2 بین آزمودنی– درون آزمودنی بوده و از تحلیل واریانس چندعاملی استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد متغیرهای شهرت مؤسسه حسابرسی و صاحبکار و همچنین وضعیت مالی صاحبکار بر تصمیم حسابرس در خصوص پذیرش صاحبکار تأثیر معناداری دارد. همچنین، تغییر اعتبار و شهرت صاحبکار بر میزان افزایش تمایل حسابرسان با شهرت بالاتر به پذیرش آن صاحبکار، تأثیری ندارد.  نتیجه گیری: با بهبود وضعیت مالی صاحبکار، تمایل حسابرسان مشهورتر به پذیرش کار افزایش می یابد.

پژوهشگران به تازگی اثر عوامل غیرمالی بر قضاوت حسابرسان را به طور ویژه مورد توجه قرار داده اند. یکی از عوامل غیرمالی مهم که می تواند بر قضاوت عینی حسابرسان اثر منفی بگذارد، رهبری دگرگون ساز صاحبکار است؛ هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی اثر رهبری دگرگون ساز صاحبکار بر عینیت در قضاوت حسابرس است. جامعه آماری این پژوهش حسابرسان حرفه ای شاغل در مؤسسات حسابرسی معتمد بورس بودند. در این پژوهش، 163 حسابرس حرفه ای عضو مؤسسات حسابرسی معتمد بورس در سال های 1396 و 1397 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده ها با ابزار پرسش نامه جمع آوری شدند و با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در سطح اطمینان 95 درصد، بین رهبری دگرگون ساز صاحبکار و عینیت در قضاوت حسابرس رابطه منفی و معنادار وجود دارد و اثر رهبری دگرگون ساز صاحبکار بر قضاوت حسابرس تا حدی از طریق آشنایی (هویت یابی) حسابرس با صاحبکار صورت می گیرد؛ بر این اساس، رهبری دگرگون ساز صاحبکار بر آشنایی حسابرس با صاحبکار و آشنایی حسابرس با صاحبکار بر موافقت حسابرس با رویه های موردنظر صاحبکار تأثیر مثبت دارد. هم چنین، نتایج پژوهش نشان داد که دوره تصدی حسابرس، اهمیت صاحبکار و تصویر صاحبکار بر آشنایی حسابرس با صاحبکار تأثیر مثبت دارند. علاوه بر این، دوره تصدی مؤسسه حسابرسی بر متغیر میزان موافقت حسابرس با رویه های موردنظر صاحبکار تأثیر مثبت دارد.

هدف این پژوهش، تبیین استراتژی امتیازدهی حسابرس به صاحبکار با تاکید بر آسیب شناسی و ارایه راهکار، با استفاده از روش پژوهش کیفی و رویکرد نظریه پردازی زمینه بنیان است. این پژوهش در سال 1398 با انجام 16 مصاحبه عمیق با شرکای موسسه های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی کشور، به روش نمونه گیری هدفمند-گلوله برفی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که 10 مقوله از جمله حفظ تداوم فعالیت حسابرس، علت اتخاذ استراتژی امتیازدهی است. از مهمترین پیامدهای اتخاذ این استراتژی، آسیب به شخص حسابرس، حرفه حسابرسی و کاهش اعتماد اجتماعی است. برای کاهش استفاده از استراتژی امتیازدهی، راهبردهایی همچون شفاف سازی قوانین و استانداردها، نظارت و حمایت مراجع ذیصلاح، تمرکز بازار حسابرسی، کاهش مداخلات سیاسی، بهبود کنترل کیفیت، تغییر ساختار موسسات حسابرسی، بهبود شرایط فرهنگی و اثربخشی کمیته های حسابرسی پیشنهاد می شود. بر اساس نظر خبرگان پژوهش، مهمترین مقوله جهت مدیریت استراتژی امتیازدهی توسط حسابرسان، بهبود وضعیت اقتصادی کشور و به دنبال آن افزایش تداوم فعالیت موسسه های حسابرسی است.

میزان تلاش حسابرسی و در نتیجه حق الزحمه حسابرسی شرکت های متاثر از نوع استراتژی تجاری شرکت ها می باشد. بررسی استراتژی تجاری و ارتباط آن با تلاش حسابرسان در بستر استاندارد شماره 11 هیات نظارت بر موسسات حسابرسی اشاره به این مطلب دارد که حسابرسان نیاز دارند تا از محیط تجاری و صنعتی صاحبکار جهت برنامه ریزی کار حسابرسی شناخت کافی و مناسبی کسب نمایند. در این راستا هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین نوع استراتژی تجاری صاحبکار و حق الزحمه حسابرسی شرکت ها می باشد. با پیروی از پژوهش های میلز و اسنو(1978، 2003) در این پژوهش جهت تعیین نوع استراتژی تجاری صاحبکار (استراتژی تهاجمی و استراتژی تدافعی) از شاخص های شدت سرمایه، نوسازی اموال و تجیزات، کارایی سربار و اهرم مالی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1394 و حجم نمونه 680 مشاهده (سال-شرکت) می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد بین استراتژی تهاجمی صاحبکار و حق الزحمه حسابرسی ارتباط مثبت (مستقیم) وجود دارد. همچنین این نتایج نشان می دهد استراتژی تهاجمی در مقایسه با استراتژی تدافعی ارتباط مثبت قوی تری با حق الزحمه حسابرسی دارد.

وفاداری در حسابرسی به مفهوم استفاده از خدمات یک حسابرس در طول زمان (دوره تصدی حسابرس) توسط صاحبکار مشخص می باشد. آگاهی از نحوه تعیین حق الزحمه حسابرسی هم برای صاحبکار و هم برای حسابرس مهم است. هرچه حق الزحمه بیشتری برای حسابرس در نظر گرفته شود، تلاش وی نیز بیشتر می گردد و کیفیت کار را بالا می برد، ولی در این صورت حسابرسان از نظر مالی به مشتریان خود وابسته می شوند و باعث از دست دادن استقلال آنان می شود. در این میان وفاداری صاحبکار نسبت به حسابرس از اهمیت والایی بر خوردار است. هزینه های حسابرسی یا همان حق الزحمه، به صورت عادی و غیر عادی شناسایی می شوند و در این پژوهش با توجه به هدف این پژوهش انواع حق الزحمه ها مورد بررسی قرار گرفته شد. این پژوهش با بهره گرفتن از مدل فاراگ و الیاس (2011) برای نخستین بار اجزای هزینه های حسابرسی را از هم تفکیک و با توجه به نقش آن بر وفاداری صاحبکار به بررسی تاثیرات آن با استفاده از نرم افزار استاتا و مدل رگرسیون لجستیک از نوع ترتیبی طی بازه زمانی پژوهش 1383 تا 1394 پرداخته است. حق الزحمه پرداختی به حسابرس شامل دو قسمت مجزا می باشد، ولی در صورت های مالی بعضاً به گزارش هزینه های حسابرسی اکتفا و از تمایز و تفکیک آن در صورت های مالی امتناع می ورزند. البته بیش از 70 درصد شرکت های بورسی از گزارش حق الزحمه حسابرس صرف نظر و آن را در سایر هزینه ها گزارش می کنند. لذا طی بازه زمانی پژوهش 99 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صورت های مالی خود هزینه های حسابرسی را افشا نمودند. ولی گزارش حق الزحمه در صورت های مالی به درج یک رقم ختم نمی شود و برای استفاده کنندگان هزینه های مربوط به تلاش حسابرسان و حق الزحمه غیرعادی حسابرس را از یکدیگر تفکیک نمی سازد. شواهد پژوهش حاکی از آن است که افزایش حق الزحمه حسابرس، از وفاداری صاحبکار نسبت به حسابرسان می کاهد.

تحقیق حاضر عامل اعتماد را، به عنوان یک عامل زیربنایی در درک چگونگی شکل گیری، توسعه و تکامل روابطی که میان حسابرسان و مدیران شرکت وجود دارد، در 179 نفر از حسابرسان شاغل در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی در رده های سازمانی شریک یا مدیر، سرپرست ارشد، سرپرست و حسابرس ارشد بررسی می نماید. عوامل مختلفی می تواند بر اعتماد حسابرسان نسبت به مدیریت صاحبکار تاثیرگذار باشند که در مقاله حاضر ویژگی های مدیریت صاحبکار به عنوان طرف اعتماد شونده و یکی از ابعاد بسیار تاثیر گذار بر اعتماد، مورد بررسی قرار می گیرد. به منظور جمع آوری اطلاعات لازم برای انجام پژوهش، از پرسشنامه استفاده شده و از آنجایی که پرسشنامه استاندارد شده ای برای انجام پژوهش وجود نداشت، پرسشنامه ای متناسب با ماهیت و موضوع پژوهش و بر اساس نتایج تحقیقات قبلی توسط پژوهشگران پژوهش حاضر طراحی گردید. به کمک این پرسشنامه نوع تاثیر (افزایش، کاهش یا بی تاثیر) و میزان اهمیت (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) 18 مورد از ویژگی های مدیریت شرکت صاحبکار به عنوان طرف اعتماد شونده در 5 طبقه شامل توانایی مدیریت صاحبکار، خیرخواهی و نوع دوستی مدیریت صاحبکار، رعایت هنجارها و تعهد به ارزش های اخلاقی توسط مدیریت صاحبکار، مسوولیت پذیری و پاسخگویی مدیریت صاحبکار، و شهرت مدیریت صاحبکار مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات گردآوری شده، به کمک آزمون رتبه علامت دار ویلکاکسون و آزمون T- استیودنت تک نمونه ای تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه حسابرسان رعایت هنجارها و تعهد به ارزش های اخلاقی، توانایی، مسوولیت پذیری و پاسخگویی مدیریت، و شهرت مدیریت صاحبکار (به ترتیب اولویت) بر اعتماد آنها به مدیریت صاحبکار تاثیرگذار می باشند.

محیطی که حسابرسی صورت های مالی در آن انجام می شود، عرصه ای پیچیده است که بر پایه هایی ذاتا شکننده بنا نهاده شده است. استقلال حسابرس از طرفی، از جمله بااهمیت ترین ویژگی های ارائه خدمات حسابرسی مستقل است و از طرفی دیگر، عدم پایبندی به آن از جمله مهمترین تهدیدها برای حرفه حسابرسی مستقل به شمار می رود. پژوهشگران زیادی خاطر نشان کرده اند که مهمترین موانع استقلال حسابرسان، برخاسته از مسائل مالی هستند. بیم از دست دادن صاحبکاری که حق الزحمه خدمات حسابرسی یا غیرحسابرسی را می پردازد، تاثیری چشمگیر بر قضاوت های حسابرس دارد. این در حالی است که استقلال در واقع، مفهومی انتزاعی است که به طور مستقیم قابل مشاهده نیست و اغلب آن را به عنوان حالتی ذهنی توصیف کرده اند که به مفاهیمی همچون بی طرفی، صداقت، امانت و شخصیت ارتباط دارد. از سوی دیگر، واژه بیم دارای مفاهیم قابل درکی در فرهنگ لغات است. حال آن که در این مطالعه، ضمن موشکافی از مشکلی که هم اکنون بسیاری از حسابرسان شاغل به آن اذعان دارند، با شناسایی عوامل مرتبط با بیم از دست دادن صاحبکار، مدلی تجربی برای اندازه گیری آن با استفاده از اطلاعات موجود در صورت های مالی و بازار ارائه گردید. به این منظور از دیدگاه های چهارده نفر از خبرگان حرفه و دانشگاه، داده های 132 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1386 تا 1395، رگرسیون چندمتغیره، تکنیک تحلیل عاملی و آزمون t دونمونه ای استفاده شد. بررسی ها و پردازش های به عمل آمده منتج به ارائه مدلی مشتمل بر هفده متغیر گردید که در بررسی های تکمیلی، قدرت آن مورد تایید قرار گرفت. ارائه مدل مذکور منجر به افزایش پژوهش های تجربی در حوزه استقلال حسابرس و متعاقبا افزایش دانش در این حوزه می گردد. همچنین این مدل قابلیت استفاده توسط اعضای حرفه حسابرسی برای تبیین عوامل تعیین کننده بیم از دست دادن صاحبکار را دارد. علاوه براین، تبیین این مدل می تواند به توسعه ادبیات مربوط به حسابرسی به طور عام و کیفیت، استقلال و جابه جایی حسابرسان به طور خاص کمک کند.

رقابت شدید در حرفه حسابرسی می تواند منجر به تشویق موسسات حسابرسی به یافتن صاحبکاران جدید گردد. با این وجود، حسن شهرت موسسه حسابرسی از نظر قابل اتکا بودن بسیار با اهمیت بوده و عموما آنها تمایل به پذیرش صاحبکاران با سابقه سوء استفاده های مدیریت یا ارایه گزارش های گمراه کننده ندارند. لذا این پژوهش با بهره گیری از منابع علمی به استخراج مهم ترین مقوله های کلی و مولفه های موثر بر عدم پذیرش صاحبکار می پردازد. بر این اساس، مصاحبه نیمه ساختار یافته ای با 16 نفر از شرکا و مدیران فنی موسسات حسابرسی، طراحی و اجرا گردیده است. مقوله ها و مولفه های موثر بر تصمیم عدم پذیرش صاحبکار، از طریق کدگذاری و تحلیل مضمون مصاحبه های انجام شده، شناسایی و بر اساس آن پرسشنامه ای طراحی و داده ها (234 پرسشنامه تکمیل شده) گردآوری شدند. نتایج نشان داد که به ترتیب پنج مقوله کلی شامل اطلاعات مالی شرکت، عدم خوشنامی صاحبکار، عدم امکان رعایت الزامات اخلاقی موسسه، فقدان توانایی ها برای اجرای کار حسابرسی و ماهیت عملیات صاحبکار، مهم ترین مقوله های موثر بر تصمیم عدم پذیرش صاحبکار هستند. نتایج این پژوهش نشان داد که مقوله های موثر بر عدم پذیرش صاحبکار در ایران می تواند در مواردی متفاوت از مقوله های برجسته شده در متون بین المللی باشد.